Zamek w Kurzętniku

Koncepcja renowacji ruin zamku Biskupów Chełmińskich oraz zagospodarowania wzgórza zamkowego w Kurzętniku

Inwestor: Gmina Kurzętnik
Faza: koncepcja projektowa
Data: 2020
Powierzchnia: 23 451 m2

Autorzy:
Konrad Basan
Paweł Dadok
Maria Roj

Współpraca:
Ewa Mucha
Anna Grubiak (konserwacja zabytków)

Inspiracją dla projektu była dawna widokówka. Widać na niej charakterystyczne elementy Kurzętnika, Drwęcę, sylwetę miasta z zabudowaniami i kościołem. Nad nimi góruje wzgórze zwieńczone ruinami zamku. Głównym założeniem projektu jest zatem przywrócenie ruinom ich właściwej roli poprzez wydobycie ich w krajobrazie, oraz zabezpieczenie, wyeksponowanie i udostępnienie mieszkańcom i turystom.

Główne założenia i działania projektowe:
1. Przywrócenie ruinom zamku ich właściwej roli i odpowiedniej ekspozycji przez usunięcie zieleni zasłaniającej założenie zamkowe od strony północnej i wschodniej.
2. Rozbiórka i przeniesienie stacji telewizyjnej poza obręb działki.
3. Przeprowadzenie prac konserwatorskich i zabezpieczających mury przed dalszą korozją.
4. Zabezpieczenie stateczności murów, po wykonaniu badan konstrukcyjnych na etapie projektu budowlanego.
5. Odgruzowanie wnętrza „domu” zapadliska kamieni, następnie wykorzystanie ich do prac konserwatorskich
i miejscowych rekonstrukcji z użyciem pierwotnego materiału.
6. Wzmocnienie zbocza skarpy po wykonaniu badań konstrukcyjnych,
7. Wyrównanie nawierzchni w 4 przestrzeniach – „domu”, baszcie wschodniej, baszcie zachodniej i bastionie. Wprowadzenie nawierzchni utwardzonej przepuszczalnej żwirowo-ceglastej.
8. Zamiana istniejącego mostku drewnianego przy amfiteatrze na kładkę po stronie południowo zachodniej.
9. Poprowadzenie terenowej ścieżki zwiedzania wraz zabezpieczeniem barierkami istniejących murów i ścieżek, oraz propozycja dodatkowych ścieżek. Nowa nawierzchnia ścieżek żwirowo-ceglasta przepuszczalna.
10. Oczyszczenie dziedzińca zamkowego, wyrównanie nawierzchni i poprowadzenie ścieżek wzdłuż murów.
11. Wprowadzenie tablic z identyfikacją wizualną wzdłuż ścieżki zwiedzania – opisami historycznymi, rycinami.
12. Wprowadzenie zieleni niskiej okrywowej wzmacniającej zbocze od strony północnej i północno zachodniej. Proponuje się posadzić rośliny zadarniające (np. irga pozioma), które tworzą rozgałęziony system korzeniowy i są odporne na suszę.
13. Wprowadzenie zieleni wysokiej – osłaniającej zbocze w miejscu schodów terenowych drogi krzyżowej. Dzięki temu wzgórze odzyska pierwotny historyczny charakter. Obecne założenie z amfiteatrem zupełnie odsłonięte w sposób znaczący przytłacza sylwetę wzgórza odwracając uwagę od ruin zamku.
14. Zadarnienie dziedzińca zamkowego z zachowaniem utwardzonego obejścia żwirowo-ceglastego wzdłuż murów.
15. Wprowadzenie podestów widokowych ze schodami w „domu” i dzięki temu wydobycie wielokondygnacyjnego charakteru „domu”. Górny podest został umieszczony na poziomie istniejących otworów po belkach stropowych. Dolny podest ze schodami umożliwia przejście na teren dziedzińca poprzez otwór w murze północnym.
16. Wprowadzenie 3 podestów: na baszcie wschodniej, zachodniej i na ‘kaplicy’. Umożliwi to wydobycie wertykalnych elementów dawnego zamku i odda charakter przestrzenny tych elementów. Pozwoli to odróżnienie murów budowli od murów obronnych i zapewni krajobrazowe perspektywy widokowe z 3 stron wzgórza.
17. Wprowadzenie iluminacji ruin zamkowych
18. Projekt pawilonu o funkcji informacji, stali ekspozycyjnej i toalety.
19. Uzupełnienie oferty zwiedzania o dodatkowe gadżety: lunety widokowe umieszczone na platformie widokowej

Inspiracją dla projektu była dawna widokówka. Widać na niej charakterystyczne elementy Kurzętnika, Drwęcę, sylwetę miasta z zabudowaniami i kościołem. Nad nimi góruje wzgórze zwieńczone ruinami zamku. Głównym założeniem projektu jest zatem przywrócenie ruinom ich właściwej roli poprzez wydobycie ich w krajobrazie, oraz zabezpieczenie, wyeksponowanie i udostępnienie mieszkańcom i turystom.

Główne założenia i działania projektowe:
1. Przywrócenie ruinom zamku ich właściwej roli i odpowiedniej ekspozycji przez usunięcie zieleni zasłaniającej założenie zamkowe od strony północnej i wschodniej.
2. Rozbiórka i przeniesienie stacji telewizyjnej poza obręb działki.
3. Przeprowadzenie prac konserwatorskich i zabezpieczających mury przed dalszą korozją.
4. Zabezpieczenie stateczności murów, po wykonaniu badan konstrukcyjnych na etapie projektu budowlanego.
5. Odgruzowanie wnętrza „domu” zapadliska kamieni, następnie wykorzystanie ich do prac konserwatorskich
i miejscowych rekonstrukcji z użyciem pierwotnego materiału.
6. Wzmocnienie zbocza skarpy po wykonaniu badań konstrukcyjnych,
7. Wyrównanie nawierzchni w 4 przestrzeniach – „domu”, baszcie wschodniej, baszcie zachodniej i bastionie. Wprowadzenie nawierzchni utwardzonej przepuszczalnej żwirowo-ceglastej.
8. Zamiana istniejącego mostku drewnianego przy amfiteatrze na kładkę po stronie południowo zachodniej.
9. Poprowadzenie terenowej ścieżki zwiedzania wraz zabezpieczeniem barierkami istniejących murów i ścieżek, oraz propozycja dodatkowych ścieżek. Nowa nawierzchnia ścieżek żwirowo-ceglasta przepuszczalna.
10. Oczyszczenie dziedzińca zamkowego, wyrównanie nawierzchni i poprowadzenie ścieżek wzdłuż murów.
11. Wprowadzenie tablic z identyfikacją wizualną wzdłuż ścieżki zwiedzania – opisami historycznymi, rycinami.
12. Wprowadzenie zieleni niskiej okrywowej wzmacniającej zbocze od strony północnej i północno zachodniej. Proponuje się posadzić rośliny zadarniające (np. irga pozioma), które tworzą rozgałęziony system korzeniowy i są odporne na suszę.
13. Wprowadzenie zieleni wysokiej – osłaniającej zbocze w miejscu schodów terenowych drogi krzyżowej. Dzięki temu wzgórze odzyska pierwotny historyczny charakter. Obecne założenie z amfiteatrem zupełnie odsłonięte w sposób znaczący przytłacza sylwetę wzgórza odwracając uwagę od ruin zamku.
14. Zadarnienie dziedzińca zamkowego z zachowaniem utwardzonego obejścia żwirowo-ceglastego wzdłuż murów.
15. Wprowadzenie podestów widokowych ze schodami w „domu” i dzięki temu wydobycie wielokondygnacyjnego charakteru „domu”. Górny podest został umieszczony na poziomie istniejących otworów po belkach stropowych. Dolny podest ze schodami umożliwia przejście na teren dziedzińca poprzez otwór w murze północnym.
16. Wprowadzenie 3 podestów: na baszcie wschodniej, zachodniej i na ‘kaplicy’. Umożliwi to wydobycie wertykalnych elementów dawnego zamku i odda charakter przestrzenny tych elementów. Pozwoli to odróżnienie murów budowli od murów obronnych i zapewni krajobrazowe perspektywy widokowe z 3 stron wzgórza.
17. Wprowadzenie iluminacji ruin zamkowych
18. Projekt pawilonu o funkcji informacji, stali ekspozycyjnej i toalety.
19. Uzupełnienie oferty zwiedzania o dodatkowe gadżety: lunety widokowe umieszczone na platformie widokowej